ابوالعاص بن‌مُنَبِّه

پدیدآوریحیی پیرعباسی

نشریهدائرة المعارف قرآن

شماره نشریهجلد 2

تاریخ انتشار1388/01/30

منبع مقاله

share 3840 بازدید

ابوالعاص بن‌مُنَبِّه: ابوالعاص(عاص)بن منبه‌بن الحجاج بن‌عامر[29]

او پيش از هجرت پيامبر(صلى الله عليه وآله)، اسلام را پذيرفت; امّا به جهت دنياگرايى، از مهاجرت با ايشان خوددارى كرد[30]. برخى گفته‌اند: ابوالعاص هنگام هجرت مسلمانان، به‌وسيله بستگان و قبيله‌اش محبوس، و از مهاجرت منع شد.[31] قبل از آغاز جنگ بدر و در پى اخطار سران قريش كه هركس در جنگ با مسلمانان شركت نكند، خانه‌اش ويران و اموالش مصادره مى‌شود،[32] با كراهت[33] و از روى تقيّه[34] با آنان همراه شد. گفته‌اند: چون سپاه اسلام را ضعيف ديد، در حقانيت اسلام ترديد كرد;[35] بدين ترتيب از اسلام برگشت و در حال ارتداد*، در جنگ بدر* با شمشيرى به نام ذوالفقار، رو در روى على(عليه السلام)ايستاد و به‌دست ايشان كشته شد.[36] سپس پيامبراكرم، آن شمشير را به امام على بخشيد.[37] بر پايه نقل طبرى، ابوالعاص از‌جمله منافقان بيماردلى بود كه مى‌گفت: «غَرَّ هـؤلاءِ دينُهُم; ايشان، [=‌مؤمنان]را دينشان فريفته است». (انفال/8،49)[38] خداوند در نكوهش وى و گروه هم‌كيش او مى‌فرمايد: «اِنَّ الَّذينَ تَوَفّــهُمُ المَلـئِكَةُ ظالِمى اَنفُسِهِم قالوا فيمَ كُنتُم قالوا كُنّا مُستَضعَفينَ فِى الاَرضِ قالوا اَلَم تَكُن اَرضُ اللّهِ وسِعَةً فَتُهاجِروا فيها فَاُولـئِكَ مَأوهُم جَهَنَّمُ وساءَت مَصيرا= كسانى‌كه بر خويشتن ستم‌كار بوده‌اند، [وقتى]فرشتگان* جانشان را مى‌گيرند، مى‌گويند: «در چه [حال]بوديد؟» پاسخ مى‌دهند: «ما در زمين از مستضعفان بوديم.» مى‌گويند: «مگر‌زمين خدا وسيع نبود تا در آن مهاجرت كنيد؟» پس آنان جاى‌گاهشان [دوزخ] است، و دوزخ بد سرانجامى است». (نساء/4،97)[39]
از زمان و مكان ولادت و زندگى اجتماعى و احوال شخصى ابن‌منبه جز موارد مذكور، مطلبى در تاريخ نقل نشده است. وى با ديگر مشركان كشته شده در جنگ بدر، در چاه بدر مدفون شد.[40]

منابع

البداية والنهايه; تفسير مبهمات القرآن; جامع‌البيان عن‌تأويل آى القرآن; الدرالمنثور فى التفسير بالمأثور; السيرة النبويه، ابن‌هشام; مجمع‌البيان فى تفسير القرآن; المنمق فى اخبار قريش.
يحيى پيرعباسى



[29]. السيرة النبويه، ج‌2، ص‌641.
[30]. جامع‌البيان، مج‌4، ج‌5، ص‌317‌ـ‌318.
[31]. السيرة‌النبويه، ج‌2، ص‌641.
[32]. جامع‌البيان، مج‌4، ج‌5، ص‌320; الدرالمنثور، ج‌2، ص‌648.
[33]. جامع‌البيان، مج‌4، ج‌5، ص‌318.
[34]. البداية و النهايه، ج‌3، ص‌233.
[35]. مجمع‌البيان، ج‌3، ص‌150.
[36]. السيرة‌النبويه، ج‌2، ص‌713; جامع‌البيان، مج‌4، ج‌5، ص318.
[37]. المنمّق، ص‌411.
[38]. مبهمات القرآن، ج‌1، ص‌516.
[39]. السيرة‌النبويه، ج2، ص641; جامع‌البيان، مج4، ج5، ص318; مجمع‌البيان، ج‌3، ص‌150.
[40]. السيرة النبويه، ج‌2، ص‌638.

مقالات مشابه

بررسي تحليل علامه طباطبايي از بازخواست هارون(ع) توسط موسي(ع)

نام نشریهاندیشه نوین دینی

نام نویسندهعبدالکریم بهجت‌پور, حمید نادری قهفرخی

جبرئيل

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهاحمد جمالی

ثعلبة بن وديعه انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهسیداحمد سادات

جباربن صخر انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمنصور داداش‌نژاد

ثابت بن قيس بن شماس

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهعلی محمدی یدک

جلاس بن سويد انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهبخش تاریخ و اعلام, رسول قلیچ

جعفر بن ابى طالب

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهحمید حاج امینی, ستار عودی

ثعلبة بن غنمه انصارى

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمحمدحسن درایتی

جالوت

نام نشریهدائرة المعارف قرآن

نام نویسندهمحمد نظری